सामान्य भाषामा महिलाहरूको मासिक चक्र (महिनावारी) रोकिनुलाई रजोनिवृत्ति (मेनोपज) भनिन्छ। महिनावारी नियमित वर्षदिनसम्म रोकिएको अवस्था मेनोपज हो। किशोरअवस्थामा महिनावारी शुरु हुनु र प्रौढावस्थामा रोकिनु यो प्राकृतिक नियम हो। मेनोपज सामान्यतया ४० देखि ५० वर्षको बीचमा हुन्छ।

कतिपयमा मेनोपजले विभिन्न समस्या ल्याउँछ। चिडचिडापन हुने, विभिन्न चिन्ताले सताउने, कुराहरू बिसिर्ने, गर्मी महशुस हुने, पसिना आउन], निद्रा नलाग्ने र धेरै रिस उठ्ने जस्ता समस्याले सताउँछ।

महिलाहरुमा उमेर बढ्दै जाँदा डिम्बाशयबाट निस्किने हर्मोन कम हुँदै जाने भएकाले मेनोपजका वेला धेरै समस्या देखिन्छन्। महिलामा ४५ वर्ष आसपासमा पुगेपछि शरीरमा हर्मोन कमी हुँदै जान्छ। फलस्वरूप महिनावारी सुक्ने हो।

हर्मोनको गडबडीका कारण यो समयमा शरीरका हाड कमजोर हुन सक्छन्। घरेलु काम गर्दा सामान्य घाउ चोटपटक लाग्दा पनि हाड भाँचिन सक्छ। यो उमेरका महिला पहिलेजस्तो सक्रिय हुन नसक्ने हुँदा मोटोपन बढ्छ। हृदयाघात मस्तिष्काघातजस्ता समस्या पनि आउन सक्छ। खानपान बानी व्यवहारमा ध्यान दिने हो भने तौल वृद्धि हुन पाउँदैन र खतरनाक रोगले आक्रमण गर्ने सम्भावना पनि कमै हुन्छ।

मेनोपजको अवस्थामा पुगिसकेका महिलाले स्वस्थकर खानपान र उचित योग– व्यायामबाट जीवनयापन सहज बनाउन सक्छन्। मेनोपज भइसकेपछि स्वस्थ रहन अपनाउनुपर्ने उपाय–

हरियो सागपात प्रशस्त खाने

मौसमी फलफूल सेवन गर्ने

दहीदूध लगायत पौष्टिक तत्त्व पाइने खानेकुरा खाने

गेडागुडी प्रशस्त खाने

दैनिक कम्तीमा आधा घण्टा व्यायाम गर्ने

ध्यान गर्ने

भिटामिन डी र क्याल्सियम सेवन गर्ने

मेनोपजका वेला माथि भनिएको जस्तो समस्या देखिए सम्बन्धित चिकित्सकसँग परामर्श लिन वा उपचार गराउनुपर्छ। परीक्षण गरी परामर्श लिन आवशयक हुन्छ। केही समयका लागि औषधि ‘इस्ट्रोजिन’ चलाउन पनि सकिन्छ।

हेर्नुहाेस् भिडियाे :

हेल्थ टिभी अनलाइन\काठमाडौ‌ं : सरकारले कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट जोखिनका लागि तीनै तहको सरकारबीच समन्वय र सहकार्य गरी आवश्यक व्यवस्था मिलाएको दाबी गरेको छ।

प्रतिनिधिसभाको शुक्रबारको बैठकमा नेपाली कांग्रेसका सांसद गगनकुमार थापाले प्रस्तुत गरेको जरुरी सार्वजनिक महत्त्वको प्रस्तावमाथि सांसदले राखेको जिज्ञासाको जवाफ दिँदै स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री भानुभक्त ढकालले संक्रमणबाट जोगिन सरकारले तयारी तीव्र पारेको बताएका हुन्। उनले संक्रमणबाट जोगिन विगतमा भन्दा अझै धेरै सावधानी अपनाउनुपर्ने बताए।

‘छिमेकी मुलुकमा पनि संक्रमण देखिएकाले विशेष तयारीका साथ तीनै सरकारबीच समन्वय गरी विभिन्न स्थानमा जाँचको व्यवस्था मिलाउने काम गरिरहेका छौँ’, उनले भने, ‘विभिन्न अस्पतालमा १५५ वटा आइसोलेसन बेड तयार पारेका छौँ।’ उनले चन्द्रगढी, जनकपुर, भरतपुर, धनगढी विमानस्थलमा विमानमा चढ्नुभन्दा अघि जाँच गरेर मात्रै पठाउने व्यवस्था गरेको जानकारी दिए।

कोरोना भाइरसको संक्रमणको जोखिमलाई लिएर अहिले उपप्रधानमन्त्रीको नेतृत्वमा गृह, शिक्षा स्वास्थ्य, पर्यटन, उद्योग अर्थ लगायतका मन्त्रालय समेत समेटर उच्चस्तरीय समिति बनाएको ढकालले जानकारी दिए। अस्पताल क्षेत्रसँग सम्बन्धितलाई परिचालन गर्न सजिलो होस् भनेर मुख्य सचिवको नेृतृत्वमा कार्यकारी समिति पनि बनाएको उनले बताए।

विदेशमा बस्ने नेपालीहरुका लागि उच्च जोखिमको मुलुकबाट आउने प्रत्येक व्यक्तिलाई जाँच गरेर मात्रै पठाउने व्यवस्था मिलाएको उनको भनाइ छ ।