पुस लागिसक्दा चिसो बढेको छ। जाडोमा हाम्रो शरीरमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुन्छ।  शरीरमा प्रतिरक्षा प्रणालीमा ह्रास आउँछ। त्यसैले यो वेला विशेष सावधानी अपनाउनुपर्छ। शरीरलाई न्यानो राख्न र स्वस्थ बन्न यी प्राकृतिक प्रक्रिया अपनाउन सकिन्छ–

तातो खाना

जाडोमा तातो र हल्का भोजन गर्नु उचित हुन्छ। यसले ब्याक्टेरियाबाट लड्न समेत मद्दत गर्छ। चिसो मौसममा हल्का र तातो भोजनले प्रतिरक्षा प्रणाली मजबुत बनाउँछ।

चिसो पेय पदार्थमा बन्देज

चिसो खाना र चिसो पेय पदार्थले पाचन रसको प्रभावलाई कम गर्छ। यसबाट विषाक्त पदार्थको निर्माणमा वृद्धि हुन्छ । त्यसैले जाडो मौसममा प्रतिरक्षा प्रणालीमा सुधारका लागि चिसो खाद्य पदार्थ र पेय पदार्थ नजिकै पर्न नदिनुस्।

पर्याप्त निद्रा

मानव शरीरलाई आवश्यक पर्ने महत्त्वपूर्ण तत्त्व हो, निद्रा। प्रतिरक्षा क्षमता वृद्धिका लागि चिसो मौसममा पर्याप्त निद्रा आवश्यक हुन्छ।

जडीबुटीको प्रयोग

खानामा अश्वगन्धा, अमला, तुलसी जस्ता जडिबुटी समावेश गर्नु लाभदायक हुन्छ । यी जडिबुटीलाई चियाका रूपमा वा तातोपानीमा हालेर प्रयोग गर्न सकिन्छ। यी जडिबुटीले शरीरको प्रणाली रोग प्रतिरोधी क्षमतालाई बढाउन मद्दत गर्छ।

खानामा मसला

खानामा मसलाको प्रयोग बढाउनु पनि जाडोमा लाभदायक हुन्छ । यसले शरीरको प्रतिरक्षा क्षमता बढाउनमा सहयोग गर्छ । जिरा, धनियाँ, अदुवा, दालचिनी, ल्वाङ, अलैँची, जाइफल र मरिच जस्ता मसलाकाे मात्रा बढाउन सकिन्छ। यसले शरीर न्यानो बनाउँछ रुघाखोकी तथा ज्वरोको समस्याबाट बचाउँछ।

यसरी नुहाउनुस्

स्वस्थ रहन नुहाउनु त पर्छ नै। त्यसैले जाडोमा नुहाउनको लागि मनतातो पानीको व्यवस्था गर्नुपर्छ। त्यसमा केही मात्रामा तुलसीपत्र र नुन राखेर नुहाउँदा रोगसँग लड्ने क्षमता बढ्छ।

तेलको मालिस

नुहाइसकेपछि मनतातो तेलले शरीरमा मालिस गर्न सकिन्छ। तिल, बदाम वा ताेरीको तेल उपयोग गर्दा मांसपेशी बलियो हुन्छ। मसाजले रक्तसञ्चार बढाउँछ।

चितवन : जिल्लामा विषादी अवशेष द्रुत विश्लेषण परीक्षण प्रयोगशाला सञ्चालनमा आएको छ। भरतपुर–२ क्षेत्रपुरमा रहेको महानगर फलफूल तथा तरकारी बजारमा बिक्रीका लागि ल्याइएका तरकारी र फलफूलमा रहेको विषादीको परीक्षण मंगलबारदेखि शुरु गरिएको हो। प्रदेश सरकार, भरतपुर महानगरपालिका, कृषि ज्ञान केन्द्र र महानगर फलफूल तथा तरकारी बजारको संयुक्त पहलमा प्रयोगशाला सञ्चालनमा आएको हो।

प्रयोगशालाले बजारमा आएका तरकारी र फलफूलका दैनिक आठ\दशवटा फरक–फरक ठाउँबाट नमुना लिएर परीक्षण गर्नेछ। एउटा परीक्षण गर्न आधा घण्टा हाराहारी लाग्ने गर्छ। परीक्षण गर्दा खान अयोग्य देखिएमा बिक्री गर्न बन्देज लगाइने छ।

कृषि ज्ञान केन्द्र चितवनका प्रमुख राजन ढकालका अनुसार परीक्षण विधिलाई ‘आरबीपीआर’ (विषादी अवशेष द्रुत विश्लेषण) भनिन्छ। यसमा ३५ प्रतिशतभन्दा कम देखिएमा खानयोग्य हुन्छ भने ३५ देखि ४५ प्रतिशत भएमा केही समय राखेर मात्र प्रयोग गर्नुपर्छ।  ४५ प्रतिशतभन्दा बढी भएमा अखाद्य मानिन्छ।

प्रदेश सरकारले चितवनमा जस्तै हेटौँडा, ललितपुर, नुवाकोट र काभ्रेको कृषि ज्ञान केन्द्रमा प्रयोगशाला स्थापना गर्न आवश्यक उपकरण र सामग्री हस्तान्तरण गरेको छ। पाँच स्थानका लागि एक करोड ८० लाखको लागतमा उपकरण, प्रयोगशाला सामग्री र रसायनलगायत खरिद गरिएको प्रदेशको भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयका सचिव डा. योगन्द्रकुमार कार्कीले जानकारी दिए।

प्रयोगशालासँग प्रतिघण्टा तरकारी र फलफूलको ३० वटासम्म नमुना परीक्षण गर्ने क्षमता रहेको छ। पाँचवटै प्रयोगशालाका लागि तीन–तीन जना प्राविधिकलाई प्रयोगशाला सञ्चालनसम्बन्धी तालिम दिइएको छ भने दुई–दुई जना स्वयंसेवकलाई खटाउने मन्त्रालयले जनाएको छ।