प्रतिमा सेन,  क्लिनिकल डाइटिसियन, आरुस लाइफस्टाइल अस्पताल

जब कुनै व्यक्तिलाई डाक्टरले तपाइँलाई थाइराइडको समस्या छ भनेर भन्छन् त्यसबेला नै बिरामीले गर्ने पहिलो प्रश्न नै अब मैले के के खानेकुरा खान हुन्न भन्ने हुन्छ । साँच्चिकै थाइराइडमा खानाबारे निकै भ्रमहरु देखिन्छ । विशेष गरी काउली बन्दा, गाजर, मुला, ब्रो काउली खानै हुँदैन हो भनेर धेरै जना आउनुहुन्छ । जुन गलत हो । कुनै पनि खानेकुरा धेरै खाएको राम्रो होइन । यी खानेकुरा पनि ठिक्क मात्रामा खान सकिन्छ । थोरै मात्रामा खाँदा त्यसले केही पनि हानि गर्दैन । तर एकैपटक धेरै चाहिं नखान सल्लाह दिइन्छ ।

थाइराइडका कति बिरामीले ग्लुटेन फ्रि खानेकुरा खान हुन्न भन्ने पनि भ्रम छ । यसैगरी सोयाबिन खान हुन्न भनेको पनि सुन्छौं । तर यसमा पनि कुनै सत्यता छैन । बुझ्न पर्ने कुरा कुनै पनि खानेकुरा एकैपटक धेरै मात्रामा नखाएर ठिक्क खाएमा केही असर गर्दैन । कतिपय बिरामीले थाइराइडको स्पेसल डाइट केही हुन्छ की भन्नुहुन्छ । थाइराइड हर्मोन गडबडीका कारण हुने रोग हो यो रोगले तपाइँले खाएको खानासँग सिधै र खासै सरोकार राख्दैन । यसो भन्दैमा जे पनि खाने भन्ने होइन । स्वस्थकर खाना, पौष्टिक खाना मजाले खान मिल्छ । डाक्टर तथा डाइटिसियनको सल्लाह लिएर खानाबारे स्पष्ट हुन सकिन्छ । थाइराइडकै लागि भनेर स्पेसल डाइट भन्ने हुँदैन । स्वस्थकर र पौष्टिक खानेकुरा थाइराइडका बिरामी मात्र होइन सबैले खानुपर्छ । अन्य व्यक्तिहरुले जस्तै सन्तुलित खाना खाने, शारीरिक व्यायाममा ध्यान दिने गरेमा थाइराइडलाई नियन्त्रणमा राख्न सकिन्छ ।

यसैगरी पिनट्स, सोया प्रडक्ट खानेकुरा खान हुन्छ की हुँदैन भनेर धेरैले सोध्नुहुन्छ । यी खानेकुरा पनि ठिक्क मात्रामा खान हामी सल्लाह दिन्छौं सकेसम्म प्रोसेस्ड खाना नखाएकै राम्रो । यसले कसैलाई पनि फाइदा गर्दैन । नियमित एक्सरसाइज गर्ने , डाक्टरको सल्लाह बमोजिम औषधिको सेवन गर्ने, स्वस्थकर खाना खाने गरेमा यसलाई नियन्त्रणमा राखेर वर्षौसम्म बिना कुनै जटिलता स्वस्थकर जीवन यापन गर्न सकिन्छ ।

हाइपो थाइराइड भएका बिरामीहरुमा मोटोपनको समस्या बढी हुने भएकोले मोटोपन घटाउन तर्फ भने ध्यान दिनुपर्छ । ती बिरामीका लागि भने केही खाना नखानुस वा कम गर्नुस भन्ने सल्लाह दिन्छौं । जस्तै ती बिरामीले विशेषगरी भात, आलु, मैदाबाट बनेका खानेकुरा, बढी गुलियो अरु भन्दा बढी क्यालोरी हुने खानेकुरा कम खानुपर्छ । यस्तो अवस्थामा थाइराइडले हो मोटाएको भनेर यत्तिकै बस्न हुँदैन । डाइटिसियनसँग सल्लाह गरेर कसरी वजन कम गर्ने एक्सरसाइजहरु सिक्न सकिन्छ । यसो गर्दा वजन कम गर्न मद्दत मिल्छ ।

त्यसैले खानेकुराको भ्रमको पछि लागेर भन्दा पनि विज्ञको सल्लाह बमोजिम औषधि र शारीरिक व्यायाममा ध्यान दिने र सन्तुलित भोजन गर्न तर्फ लाग्नु नै उत्तम हुन्छ ।

  (क्लिनिकल डाइटिसियन प्रतिमा सेन आरुस लाइफस्टाइल अस्पतालमा कार्यरत छिन्।)