हाडजोर्नी र नसाकाे बिरामीका लागि रामबाण अकुपंचर : अकुपन्चरिस्ट सुर्दशन बस्नेत
के हो अकुपंचर उपचार पद्धति ?
चीनमा परम्परागत र प्रचलित धेरै उपचार विधिमध्ये अत्यन्त प्रभावकारी मानिन्छ, अकुपंचर । ल्याटिन शब्द ‘अकर’ र ‘पंचरा’ बाट विकसित भई अकुपंचर भएको हो । अकर को अर्थ सानो र पंचरा को अर्थ छेदन हुन्छ । पाँच हजार वर्षअघि यसको विकास भएको मनिन्छ । यो उपचार विधिबाट मानव शरीरका विभिन्न अंगका छालामा रहने अत्यन्त सुक्ष्म प्वालहरुमा सुई घोचेर बिरामीको उपचार गरिन्छ ।
अकुपंचरको विकासक्रम
चीनमा सदियौंदेखि प्रयोग हुँदै आएको अकुपंचर उपचार पद्धतिबारे सन् १९७० को दशकमा अमेरिकी पत्रकार जेम्स रेस्टनले दि न्युयोर्क टाइम्समा लेख लेखेपछि यसले विश्वभर परिचय पायो । सन् २००३ मा विश्व स्वास्थ्य संगठनले अकुपंचर उपचार पद्धतिका विषयमा रिपोर्ट प्रकाशन गरी यसको लक्षण र सेवन गर्नुपर्ने औषधिको सूची प्रकाशन गर्याे । यसका आधारमा यो उपचार विधिमार्फत राहत पाउन सकिने धारणाहरु स्थापना हुँदै गए । विश्व स्वास्थ्य संगठनले पनि करिब २५० प्रकारका बिरामीका लागि अकुपंचर अत्यन्त उपयोगी रहेको ठहर गरेको छ ।
कसरी गरिन्छ उपचार ?
अधिकांश आधुनिक चिकित्सा पद्धतिमा ‘डिस्पेन्जेबल स्टेनलेस स्टिल’ सुई उपयोग गरी जीवाणुरहित ढंगबाट उपचार गरिन्छ । यस्ता सुईहरु ‘हाइपोडर्मिक इन्जेक्सनको व्यास आकारको तुलनामा अत्यन्त छोटो हुन्छ । त्यसकारण दुखाइ अत्यन्त कम महसुस हुन्छ । यस्ता सुईमा इन्जेक्सन प्रयोजनका लागि भित्री भाग खाली हुँदैन । यी सुईहरुको बाहिरी भाग एक प्रकारको तार वा प्लास्टिकले बेरिएको हुन्छ जसले सुईलाई ठोस बनाउँछ र सुई घोच्दा सजिलो बनाउँछ । यसरी प्रयोग गरिने सुईको आकार प्रकार र घोचाइको गहिराइ अपनाइने अकुपंचर शैलीमा निर्भर हुन्छ । यो उपचार पद्धतिमा सामान्य रूपमा पच्चीस मिनेटदेखि एक घण्टाका दरले सातदेखि १० दिन लाग्छ । तर बिरामीको अवस्था हेरेर कति दिन वा कति महिना उपचार गर्ने भन्ने निर्क्याेल गरिन्छ ।
कस्ता बिरामीका लागि प्रभावकारी ?
विशेषगरी नसर्ने रोग र हाडजोर्नी वा नसाका बिरामीलगायत अरु विभिन्न किसिमका रोगीका लागि अत्यन्त उपयोगी मानिन्छ यो उपचार पद्धति । अकुपंचर कुनै पनि दुखाइबाट राहत पाउन वा चिकित्सकीय प्रयाजनका लागि शरीरका कुनै पनि बिन्दुमा सुईको घोचाइका माध्यमबाट उपचार गरिने अत्यन्त प्रभावकारी विधि हो । विश्वभर अकुपंचर उपचार विधिका विभिन्न स्वरूपको प्रयोग गरिँदै आएको छ । साथै यसको विकासका लागि विभिन्न ठाउँमा प्रशिक्षण समेत दिइन्छ।
२० औं शताब्दीको अन्त्यतिर यो उपचार विधि अनुसन्धानको विषय मानिन्थ्यो । तर परम्परागत चिकित्साशास्त्रका शोधकर्ता र अकुपंचर उपचार पद्धति प्रयोगकर्ताबीच विवाद रहँदै आएको छ । अकुपंचरको आक्रामक प्रकृतिका कारण यसमा वैज्ञानिक अध्ययन लागु गर्न समस्या आउँछ ।
अकुपंचरकाे ‘साइड इफेक्ट’
अकुपंचर उपचार विधिका कुनै ‘साइड इफेक्ट’ हुँदैनन् तर केही जटिलता उत्पन्न हुनसक्छ । कम अनुभव भएको डाक्टरले उपचार गर्दा वा कहिलेकाहीँ मानवीय कमजोरीका कारण जटिलता आउन सक्छ । डाक्टरको अल्पज्ञानका कारण उपचार गर्दा बिरामी डरले मुर्छा पर्ने, प्रयोग भएका सुईहरु शरीरमै छुट्ने, रगत बग्ने र संक्रमण हुने खालका समस्या आउन सक्छ ।
नेपालमा अकुपंचरको शुरुवात र विकास
वि.सं. २०२८ सालमा कोदारी राजमार्ग बनाउने क्रममा चीनबाट आएका मजदुरहरुको उपचारका लागि चीनबाट नै यो पद्धति नेपालमा भित्रिएको हो । त्यसबेला गरिएको उपचार सफल भएको महसुस भएपछि नेपाल सरकारले २०३४ सालमा केहीलाई चीनमा अकुपंचर अध्ययनका लागि पठायो । पहिलोपटक डाक्टर स्वर्गीय राममान तृसितले यो उपचार पद्धति अध्ययन गरेर नेपाल आएको बताइन्छ । त्यसपछि डाक्टर होमराज बज्राचार्य लगायत विभिन्न अरु डाक्टरले पनि चीन पुगेर अकुपंचर पढे । त्यसपछि नेपालमा पनि यो उपचार विधि फैलियो ।
नेपालमा हालसम्म करिब ६० वटा अस्पतालबाट अकुपंचर उपचार सेवा उपलब्ध हुन्छ । अन्य उपचार पद्धतिकाे तुलनामा अत्यन्त सस्तो रहेकाले पनि नेपालमा अकुपंचर आर्कषण बढिरहेको पाइएको छ ।
अकुपन्चरिस्ट सुर्दशन बस्नेतसँगको कुराकानिमा आधारित ।
वायु प्रदूषण बढेकाले सावधानी अपनाउन अपिल
औषधीय गुणले भरिपूर्ण सिस्नो
कर्णालीमा पहिलोपटक कम्युनिटी मेन्टल हेल्थ सम्बन्धी अन्तराष्ट्रिय सम्मेलन हुँदै
क्यान्सर भएको पुष्टि भएका यूकेका राजा चार्ल्सले पुनः सार्वजनिक दायित्व निर्वाह गर्ने
न्युरोसाइन्स सम्बन्धी १४ दिने अन्तराष्ट्रिय वर्कशप काठमाडौंमा